sob.. paź 5th, 2024

Satelita QO 100 / P4A

Dwa radioamatorskie transpondery AMSAT P4A (Phase 4A) na pokładzie satelity Es’hail-2 (QO 100, Qatar-OSCAR 100).

Es’hail-2 to katarski, będący własnością Es’hailSat (przy udziale Niemieckiego oddziału AMSAT), ważący 5300 kg satelita, wystrzelony 15 XI 2018 roku na pokładzie rakiety SpaceX Falcon 9 która wystartowała z platformy startowej LC-39A w Centrum Kosmicznym im. Johna F. Kennedy’ego na Florydzie. Es’hail-2 został zbudowany przez japońską firmę Mitsubishi Electric (MELCO) na bazie platformy DS-2000. Urządzenie zajmuje pozycję 25,9° długości geograficznej wschodniej wzdłuż geostacjonarnej orbity (GEO) świadcząc usługi telewizyjne dla regionu Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej. Na pokładzie znajdują się 24 transpondery pasma Ku i 11 pasma Ka przeznaczone do nadawania telewizji; dystrybucji rządowej i komercyjnej. Żywotność satelity zaplanowano na minimum 15 lat.

Dodatkowo, poza usługami komercyjnymi, satelita Es’hail-2 posiada dwa transpondery liniowe AMSAT P4A o szerokości pasma 250 kHz i 8 MHz przeznaczone dla Amatorskiej Służby Radiowej. Łącze w górę (tzw. Uplink) w paśmie częstotliwości około 2,4 GHz (pasmo S) oraz w dół (tzw. Downlink) w paśmie częstotliwości około 10,45 GHz (pasmo X).

Transponder NB (NarrowBand) o szerokości 250 kHz przeznaczony jest dla emisji zajmujących niewiele miejsca w eterze czyli transmisji wąskopasmowych. Zalecane są: telegrafia CW, fonia jednowstęgowa SSB oraz generowane komputerowo (tzw. MGM) FT8, RTTY, AMTOR, FSK441 SSTV, PSK, JT65 itp. Sygnał z ziemi do satelity nadajemy w polaryzacji kołowej prawoskrętnej (RHCP) na fali o długości 13 cm a odbieramy z satelity na ziemię w polaryzacji pionowej (V) na fali o długości 3 cm.

Transponder WB (WideBand) o szerokości 8 MHz przeznaczony jest dla emisji szerokopasmowych telewizyjnych – cyfrowych DATV. Zalecana jest modulacja DVB-S2 o różnych szerokościach pasma. Sygnał z ziemi do satelity nadajemy w polaryzacji kołowej prawoskrętnej (RHCP) na fali 13 cm a odbieramy z satelity na ziemię w polaryzacji poziomej (H) na fali o długości 3 cm.

Start rakiety SpaceX Falcon 9 transportującej satelitę Es’hail2

Es’hail-2 / Qatar-Oscar 100 jako jedyny satelita z zainstalowanym podwójnym transponderem AMSAT P4A umożliwiającym pewną i ciągłą łączność w pasmach amatorskich z blisko połową globu. Obecnie, jest to najnowocześniejszy geostacjonarny satelita dostępny dla licencjonowanych radioamatorów z całego świata.

Zasięg satelity Es’hail-2

Do odbioru audio oraz widma transpondera NB online służy: Qatar-OSCAR 100 Narrowband WebSDR

Do podglądu widma DATV transpondera WB online służy: Qatar-OSCAR 100 Wideband WebSDR

Schemat blokowy transponderów QO-100

Aby wyliczyć i wskazać kierunek w którym znajduje się satelita; azymut oraz elewację, warto posłużyć się narzędziem: Es’hail-2 (QO-100) Dish Pointing

Transponder wąskopasmowy (NB): Uplink (pol. RHCP) /// Downlink (pol. V)

Band Plan QO-100

ista stacji nadających cyfrową telewizję amatorską DATV wraz z opisem sprzętu nadawczego: QO100 DATV Users

Wąskopasmowy transponder na początku swojego zakresu, po środku oraz na końcu nadaje radiolatarnie (tzw. Beacon) służące do porównania transmitowanego sygnału z ziemi, tak aby nie przekroczyć zalecanego poziomu nadawania. Ciekawostką jest system LEILA czyli automat informujący krótkofalowców o przekroczonym dozwolonym sygnale wysyłanym do satelity. Transponder szerokopasmowy również posiada radiolatarnie na początku pasma DATV.

Transponder szerokopasmowy (WB): Uplink (pol. RHCP) /// Downlink (pol. H)

Zalecane częstotliwości nadawania do satelity oraz prędkości symboli:

RoleSymbol RateUplink
Frequency
Downlink FrequencyDesignerNotes
Beacon Wide2MS2403.010492.52MS1Initial Beacon Mode
Beacon Narrow1MS2402.2510491.751MS1Possible future beacon mode
Simplex2MS2403.010492.52MS1Only available outside beacon hours
Simplex2MS2406.010495.52MS2
Simplex1MS2402.2510491.751MS1Only available outside beacon hours
Simplex1MS2403.7510493.251MS2Only available outside beacon hours or when beacon is in narrow mode
Simplex1MS2405.2510494.751MS3Only available if 2MS2 not in use
Simplex1MS2406.7510496.251MS4Only available if 2MS2 not in use
Simplex333KS2407.7510497.25333KS1
Simplex333KS2408.2510497.75333KS2
Simplex333KS2408.7510498.25333KS3
Simplex333KS2409.2510498.75333KS4
Simplex125KS2407.62510497.125125KS1Only available if 333KS1 not in use
Simplex125KS2407.87510497.375125KS2Only available if 333KS1 not in use
Simplex125KS2408.12510497.625125KS3Only available if 333KS2 not in use
Simplex125KS2408.37510497.875125KS4Only available if 333KS2 not in use
Simplex125KS2408.62510498.125125KS5Only available if 333KS3 not in use
Simplex125KS2408.87510498.375125KS6Only available if 333KS3 not in use
Simplex125KS2409.12510498.625125KS7Only available if 333KS4 not in use
Simplex125KS2409.37510498.875125KS8Only available if 333KS4 not in use

Zasady / reguły pracy na satelicie Es’hail-2:

  • Amateur Radio is a self-regulating radio service, so please respect some rules when you are operating within the amateur satellite service, i.e. over a satellite transponder:
  • Not stronger than the Beacon, keep your signal below Beacon level.
  • No FM mode or any other modulation exceeding max. 2700 Hz bandwidth is allowed on the NB transponder.
  • No digital FM modes like C4FM, DSTAR and others, same rule as above!
  • No transmission below the Lower Beacon (CW): the Amateur Satellites Service operate exclusively on a secondary basis in the band 2400-2450 MHz.  You are responsibly for you own transmissions!
  • No transmission above the Upper Beacon (experimental beacon, currently CW).
  • Please keep the “guardband” around the CW & PSK beacons free of transmissions and don’t interfere with it.
  • The NB transponder is a bent-pipe transponder and non-inverting.
  • Uplink polarisation is RHCP (right-hand circular polarization).
  • Downlink polarisation for the NB transponder is  V (vertical linear polarization).
  • Excessive signals might trigger LEILA warnings to remind you to reduce uplink power.
  • Full-Duplex operation is mandatory (you must be able to monitor your own downlink while transmitting!)
  • The Middle Beacon is modulated in 400 bit/s BPSK (similar to the P3-satellites).
  • The beacons are generated by the groundstation with GPS locked reference and will carry additional operational or maintenance information.
  • Remote operation over Internet (Gateway traffic) is undesirable and only permitted during disaster communication, see below.