Amatorska służba radiokomunikacyjna (ang. ham radio, Amateur Radio, ASR) – hobby lecz z definicji służba, polegająca na amatorskim nawiązywaniu dwustronnych łączności radiowych na wydzielonych pasmach radiowych – od fal długich, poprzez średnie, krótkie, bardzo krótkie i ultrakrótkie do mikrofal, między radioamatorami za pomocą radiostacji, potwierdzaniu łączności kartami QSL, uczestnictwie w zawodach radioamatorskich, budowie urządzeń radiokomunikacyjnych.
Służba amatorska: służba radiokomunikacyjna mająca na celu samokształcenie, wzajemne komunikowanie się i badania techniczne prowadzone przez amatorów, tj. przez odpowiednio upoważnione osoby interesujące się techniką radiową wyłącznie z pobudek osobistych, a nie w celu zarobkowym.
Służba amatorska satelitarna: służba radiokomunikacyjna wykorzystująca stacje kosmiczne na satelitach Ziemi w tych samych celach, co służba amatorska.
~Regulamin Radiokomunikacyjny ITU (Międzynarodowy Związek Telekomunikacyjny)
Regulamin Radiokomunikacyjny ITU to dokument regulujący sposób i zasady wykorzystania częstotliwości radiowych na całym świecie. Regulaminy Radiokomunikacyjne i ich poprzednicy stanowią podstawę do gospodarowania częstotliwościami na całym świecie. Zapewniają też odpowiednie zasoby dla rozwoju nowoczesnych usług radiokomunikacyjnych. Historia Regulaminów Radiokomunikacyjnych sięga 1906 roku – wtedy, w wyniku Światowej Konwencji Radiotelegraficznej, przygotowany został dokument pt. Regulacja Służb Radiotelegraficznych. Z mocy prawa Regulamin Radiokomunikacyjny ITU ma moc obowiązującą w Rzeczypospolitej Polskiej.
Radioamatorzy, jako jedyna grupa użytkowników urządzeń radiokomunikacyjnych, posiadają przywilej – mogą pracować na samodzielnie skonstruowanych urządzeniach, bez starania się o uzyskanie dla nich dodatkowych homologacji.
Amatorskie radio wniosło znaczący wkład w rozwój takich nauk jak projektowanie, przemysł i usługi socjalne. Ekonomiczne i społeczne korzyści wyniesione z badań operatorów amatorskich radiostacji stworzyły nowe gałęzie przemysłu, spowodowały finansowe oszczędności, przyczyniły się do łączenia narodów i uratowania wielu ludzkich istnień.
Narodziny radia amatorskiego oraz radia w ogólnym znaczeniu, łączą się z eksperymentami Guglielmo Marconiego, który między 1895 a 1899 drogą radiową wysłał wiadomość na drugą stronę kanału La Manche i po raz pierwszy nadał audycję przez Atlantyk w 1902. Marconi nie jest jedynym pretendentem do tytułu wynalazcy radia, ponieważ niektóre części składowe radioodbiornika, np. cewka, zostały zaprojektowane przez Nikolę Teslę i Aleksandra Popowa. W czasie następnych eksperymentów Marconiego (1900-1908) wiele ludzi na całym świecie zaczęło eksperymentować z radiem. Łączności były prowadzone za pomocą Alfabetu Morse’a przy użycie przerwy generowanej przez nadajnik iskrowy. Ci pierwsi amatorscy radiooperatorzy stworzyli podwaliny współczesnego międzynarodowego i amatorskiego radia.
Po zatonięciu Titanica stało się oczywiste, że potrzebne są przepisy regulujące komunikację bezprzewodową. W 1912 roku Kongres Stanów Zjednoczonych przyjął ustawę radiową, która miała ograniczyć pasma dla radioamatorów do długości fal krótszych niż 200 metrów (powyżej 1500 kHz). Częstotliwości te w tamtych czasach były uważane za nieprzydatne i liczba hobbystów radiowych spadła. Między 1927-28 w Waszyngtonie odbyła się Międzynarodowa konferencja radiotelegraficzna. Ustalono na niej, że pasmami radioamatorskimi będą fale radiowe o długości 80 m, 40 m, 20 m i 10 m. Oprócz bandplanu zostały przyjęte przedrostki (tzw. prefiksy) przed znakami wywoławczymi. W 1961 roku wystartował pierwszy amatorski satelita OSCAR 1, który był pierwszym z cyklu radioamatorskich satelitów konstruowanych na całym świecie. W 1979 w Genewie odbyła się Światowa Administracyjna Konferencja Radiowa (WARC). Wśród wielu dyskutowanych tematów na tym spotkaniu zapadła decyzja o przydzieleniu radioamatorom trzech nowych pasm 30 m, 17 m i 12 m. W latach 80. XX wieku radioamatorzy stworzyli system automatycznego przekazu i radiową transmisję cyfrowych pakietów zwaną Packet Radio. Ów skomputeryzowany system z powodzeniem został użyty do przekazywania komunikatów podczas katastrof. Do 2003 r. (w Polsce do stycznia 2009) radioamatorzy ubiegający się o niektóre rodzaje licencje nadawców musieli podczas egzaminów wykazać się znajomością nadawania i odbioru znaków alfabetu Morse’a. Światowa Konferencja Radiokomunikacyjna (WRC) na spotkaniu w Genewie w 2003 zdecydowała, że znajomość telegrafii nie jest już wymagana do otrzymania uprawnień licencji radiooperatora w służbie amatorskiej przy ubieganiu się o zezwolenie w zakresach fal krótkich (egzaminy na uzyskanie uprawnień do nadawania w amatorskich zakresach fal ultrakrótkich nie obejmowały wymogu znajomości telegrafii). Oznacza to, że komisje egzaminacyjne nie wymagają znajomości alfabetu Morse’a, ale jak to dzieje się w wielu krajach, nadal mogą to czynić.
Międzynarodowy symbol amatorskiej służby radiokomunikacyjnej