Przedrostek radio- (w sensie nadawania bezprzewodowego) jest pierwszy raz notowany w słowie „radioconductor” (radioprzewodnik), utworzonym w roku 1897 przez francuskiego fizyka Édouarda Branly’ego od czasownika oznaczającego promieniować, z łacińskiego radius (promień koła, promień światła).

Branly stwierdził przy tym, że rurka wypełniona utlenionymi opiłkami cynku pod wpływem iskier zmniejsza swój opór o kilka rzędów wielkości, nawet jeżeli znajduje się w innym pomieszczeniu i jest oddalona o kilkadziesiąt metrów. Urządzenie to Branly nazwał radioconductorem, stało się ono powszechnie znane pod nazwą koherer. Dalsze prace, opublikowane w następnym roku, dotyczyły roli anteny a także blokowania fal radiowych przez klatkę Faradaya. Branly nie opatentował swojego wynalazku, bezpłatnie dostarczał swoje koherery wszystkim zainteresowanym. W 1899 prowadził wraz z Eugène Ducretetem próby łączności dalekiego zasięgu z Wieży Eiffla.

Słowo radio ma w języku polskim kilka znaczeń, z których najczęściej spotykane, to:

• radiofonia, czyli system rozpowszechniania drogą radiową publicznie dostępnych audycji.
• rozgłośnia radiowa – instytucja opracowująca i nadająca program radiowy. Zazwyczaj dysponuje własnym studiem radiowym, aparaturą do rejestracji i obróbki dźwięku oraz redakcją.
• radioodbiornik – urządzenie umożliwiające odbiór i odsłuchiwanie audycji radiowych.
• radiostacja – radiostacja nadawczo-odbiorcza (transceiver), urządzenie służące do prowadzenia łączności radiowej lub zestaw urządzeń do nadawania, odbierania sygnałów radiowych. Składa się z nadajnika lub odbiornika radiowego, anteny, linii kablowych itp. Czasami zalicza się do niej także budynki, w których się znajduje. Uproszczoną, kompaktową wersją radiostacji są radiotelefon.

Zasięg radia, tj. odległość, w jakiej mogą być odbierane sygnały nadawane przez nadajnik radiowy, zależy od mocy nadajnika i czułości odbiornika, parametrów anteny nadawczej i odbiorczej, zakresu używanych fal, propagacji, na którą mają wpływ zakłócenia przemysłowe, pogoda, pora roku i dnia, ukształtowanie i pokrycie terenu oraz wiele innych czynników.

Rok 1886

Heinrich Hertz - odkrywca fal elektromagnetycznych. W 1886 roku Hertz po raz pierwszy wytworzył fale elektromagnetyczne, posługując się skonstruowanym przez siebie oscylatorem elektrycznym (oscylator Hertza). Stwierdził tożsamość fizyczną fal elektromagnetycznych i fal świetlnych oraz ich jednakową prędkość rozchodzenia się. Stworzył także podstawy rozwoju radiokomunikacji. Dla uczczenia tych osiągnięć jednostkę częstotliwości nazwano od jego nazwiska hercem (Hz).

Wynalazcą radia jest Nikola Tesla. W 1943 Sąd Najwyższy Stanów Zjednoczonych przyznał prawa patentowe Tesli. Rozprawa rozstrzygnęła się po śmierci wynalazcy, przez co powszechnie za twórcę radia uznaje się Guglielmo Marconiego, mimo iż przyznał się on do wykorzystania wcześniejszych prac Tesli w zbudowaniu radia.

Tesla opracował konstrukcję cewki wysokonapięciowej, wysyłającej silne fale elektromagnetyczne i zaczął pracować nad urządzeniem, które mogłoby te fale odbierać. Jego patent na urządzenie do przesyłania i odbioru fal elektromagnetycznych był gotowy w 1900 roku, jednak ubiegł go w tym o kilka dni Marconi. Tesla walczył z Marconim o patent na radio, dowodząc, że jego wynalazek stosuje bez jego zgody wcześniej opatentowaną przez siebie cewkę, ale długie procesowanie się doprowadziło Teslę do bankructwa. Dobił go fakt przyznania Marconiemu nagrody Nobla za skonstruowanie radia, mimo iż korzystał on przy tym z teorii stworzonych przez Teslę. Ostatecznie odwołanie Nikoli Tesli w sprawie patentu na radio do sądu najwyższego USA zostało wygrane już po jego śmierci w 1943 roku.

Guglielmo Marconi rozpoczął doświadczenia z przesyłaniem i odbiorem fal radiowych w roku 1894. Pracując w amatorskich warunkach – i częściowo w tajemnicy przed ojcem – uzyskał we wrześniu 1895 roku łączność radiową na odległość 1 kilometra. Nie widząc zainteresowania swoim wynalazkiem we Włoszech, wyjechał w lutym 1896 do Anglii. Z pomocą krewnych (matka Guglielma, Annie była Irlandką) trafił do naczelnego inżyniera Poczty Brytyjskiej. 27 lipca 1896 roku zainstalowano sprzęt nadawczy na dachu Poczty Głównej w Londynie. Odbiornik z drukarką Morse’a umieszczono na dachu odległego o kilometr budynku. Sam Guglielmo operował kluczem telegraficznym, a widzowie przy drukarce mogli odczytać przekazywany tekst. Zdarzenie to uznane zostało za pierwszą publiczną próbę radia. Następnie, w roku 1899 odbyła się próba przekazu sygnału przez kanał La Manche. Jeszcze później, w roku 1901 przekazano wiadomość przez Ocean Atlantycki z Kanady do Anglii. Pierwszym sygnałem, który przesłano przez Atlantyk była litera „S” alfabetu Morse’a.

Konkurentem do tytułu wynalazcy był także rosyjski fizyk Aleksandr Popow. W dniu 7 maja 1895 roku, w czasie posiedzenia Rosyjskiego Towarzystwa Fizyko-Chemicznego w Petersburgu, przedstawił pracę pt. „O stosunku proszków metalowych do drgań elektrycznych” i po raz pierwszy przedstawił publicznie przyrząd do wykrywania i rejestracji drgań elektrycznych. Głównym zadaniem przyrządu było jednak wykrywanie burz. Potrafił robić to z odległości 30 km. 24 marca 1896 roku udało się Popowowi nawiązać łączność radiową i przekazać telegraficznie znaki na odległość ponad 250 metrów.

Radio służyło początkowo do przekazywania znaków alfabetu Morse’a, a następnie dźwięku.